60- از آكنه هاي سراميكي بيشتر در محيط هاي آبي وشيميايي خورنده اسيدي يا قليايي استفاده ميشود(مثل برج جذب گاز so₃ در واحد توليداسيدسولفوريك) بدليل ترشوندگي عالي بخصوص درتماس با سيالات آبي عملكردمناسبي دارد ولي زود شكن هستند.

61-آكنه هاي پلاستيكي از پلي پروپيلن وپلي اتيلن وپلي وينيل كلرايد وپلي اترسولفون هستند.

62- خاصيت آبگريزي آكنه هاي پلاستيكي ازمعايب آنهاست.

63- براي محيط هاي خورنده در صورت نياز به آكنه فلزي بايد از آلياژي كه بتواند در محيط خورنده مقاومت داشته باشداستفاده كرد.

64- دو دسته كلي آكنه داريم:1-منظم 2-نامنظم

65- معمولترين وپركاربردترين نوع آكنه آكنه هاي نامنظم اند وبراي پركردن برج از اين آكنه هابه دو روش خشك ومرطوب عمل ميشود.

66- برج=tower=column            آكنه=packing

67- در روش مرطوب قبل از ريختن آكنه بدرون برج,برج راپراز آب مي كنيم ولي در روش خشك آكنه رامستقيما وارد برج ميكنيم كه احتمال شكستن مخصوصا آكنه هاي سراميكي است.

68- آكنه منظم به دوشكل مربعي ولوزي مي چينندوهزينه بارگيري آن بيشتر است.

69- انواع آكنه:1-حلقه اي راشينگ 2-حلقه اي تك تيغه اي 3-زيني برل 4-ساختار يافته  

50- سيني هاي شيردار ازكلاهكي ارزان ترند.سطح تماس زياد وافت فشار كم ودر شدت جريان زيادمايع وبخار قابل استفاده اند

51- در سيني هاي كلاهكي روي سوراخ هاكلاهك هاي استوانه اي شكلي قرار داده شده

52- در اطراف كلاهك ها منافذي است كه گاز پس از عبور از آنها بصورت حباب در فاز مايع پراكنده ميشود

53- از معايب سيني كلاهكي بالا بودن هزينه ها(اعم از اوليه وتعميرات)وافت فشار زياد است

54-مزاياي يك سيني مناسب:1-افت فشار كم 2-سطح تماس زياد 3-هزينه اوليه كم 4-تعميرات آسان وكم هزينه

55-از انواع سيني ها:1-سيني هاي غربالي 2-سيني هاي شيردار 3-سيني هاي كلاهكي

56- در برج هاي تقطيربراي افزايش سطح تماس دوسيال بمنظور انتقال جرم وانتقال حرارت از آكنه (پركن)استفاده مي كنيم

57-  انتخاب يك آكنه به شرايط عملياتي از قبيل دماوفشار ونوع سيال داخل برج بستگي دارد.

58- تخلخل زياد ونامنظم بودن شكل آكنه مي تواند به افزايش سطح در دسترس آكنه كمك كند

59-جنس آكنه هامعمولاسراميكي فلزي وپلاستيكي است.

40- كندانسورها نيزدر 3 نوع كامل (total) و جزيي (partial) وبرگشتي كامل (Full reflux) اند.

41- در كندانسور جزيي بخشي از بخارمايع شده وبه عنوان جريان برگشتي به برج برميگردد و باقيمانده بخار كامل مايع شده ومحصول بالاي برج را تشكيل ميدهد.

42- در كندانسور كلي تمام بخار كندانس شده وبخشي به عنوان جريان برگشتي بدرون برج ميرودوبخش ديگر به عنوان محصول مقطر مايع جمع ميگردد.

43- سيني:يك صفحه كه اندازه آن تقريبا برابر قطربرج است.

44- در سيني هاي غربالي يا مشبك در هنگام عبور فاز گازاز درون لايه مايع انتقال جرم صورت ميگيرد.

45- در سيني هاي غربالي سوراخ هاي سيني سبب ميشودتابخاربصورت حبابهاي ريزدرون مايع پراكنده شده وسطح تماس دوفاززيادتر شودومايع نيزبخاطرشدت عبورگازازميان سوراخ هاازطريق ناوداني به سيني پايين مي ريزد.

46- شدت عبورگازاگراز حدمجازبالاتر برود سبب حمل قطرات مايع از سيني پاييني به بالايي شده وراندمان برج را پايين مي آورد

47- ازمزاياومعايب سيني غربالي:1-هزينه پايين ساخت 2-تعميرات آسان 3-افت فشار كم

 معايب: الف-سطح تماس كم ب-انعطاف پذيري كم

48- سيني هاي شيردار مانندغربالي اند با اين تفاوت كه قطرسوراخ هاي ان بزرگتربوده وصفحاتي روي آن هاست كه توسط جريان بخاربازيابسته ميشوند

49- موادنفتي كه مستعدرسوب گذاري وكثيف كردن مسيراند عملكرد برج را دچار اختلال مي كنندودر آنها از سيني شيردار استفاده نمي كنيم

30- سيني خوراك:سيني اي كه خوراك برروي آن ميريزد.

31- سيني خوراك,برج را به 2 قسمت غني سازي(بالايي)وعاري سازي(پاييني)تقسيم ميكند.

32- در برج تقطير مايع وگاز در حال انتقال جرم هستند.

33- معرفي تجهيزات اصلي يك برج تقطير:1-بدنه استوانه اي شكل 2-جوش آور 3-كندانسور 4-سيني 5-آكنه.

34- در درون برج تقطير جريان مايع ازبالابه پايين وجريان بخار از پايين به بالا در حركت اند.

35- جوش آورعبارتست ازمبدل حرارتي كه سيال خروجي از انتهاي برج تقطيروارد آن شده تا بااستفاده ازيك حامل انرژي مثل بخار آب ياروغن دانه بجوشد.

36- بخارحاصل ازجوشش درجوش آور به برج تقطيررفته ومايع باقي مانده به عنوان محصول پايين برج محسوب ميشود.

37- Re boiler:جوش آور     Boiler:ديگ بخار

.38- در كندانسوربخاربااستفاده از آب سردياجريان هوامايع شده وبخشي از آن به عنوان جريان برگشتي واردبرج ميشودوبخش ديگرمايع به عنوان محصول بالاي برج جمع ميكنند.

39- ممكن است كندانسوررابخاطراستفاده از نيروي ثقل زمين براي ريختن مايع در سيني فوقاني داخل برج در بالاي برج قرار دهندولي اغلب بخاطر سهولت در ساخت ونيزسرويس راحت نزديك به سطح زمين قرار داده وبااستفاده از پمپ جريان برگشتي به داخل برج فرستاده ميشود.

20- صنايع شيميايي,غذايي ودارويي از مهمترين مراكز استفاده كننده از تقطيراند

21- بمنظور جداسازي مواد با استفاده از اختلاف نقطه جوش وحرارت از برج تقطير استفاده ميكنيم.

22- خوراك بصورت مايع يا مايع جوشان وارد برج تقطير ميشود.

23- اجزايي كه در برج تقطيربصورت بخار در آمده اندوارديك سرد كننده بنام كندانسور ميكنندومايع ميگردد.

24- دون وع برج تقطيراز نظرعملكرد:الف)پيوسته(continues) ب)ناپيوسته

25- برج هاي تقطيرازنظرساختار:1-سيني دار 2-آكنه اي

26- در برج تقطير سيني دار جريان مايع وگازبصورت غيرهمسو تماس مي يابند.

27- سيني هاي مورد استفاده در برج تقطير1-غربالي 2-كلاهكي 3-شيردار.

28- دربرج هاي آكنه اي مايع از قسمت بالاوگاز از پايين برج وارد ميشود.

29- در برج هاي آكنه اي با استفاده از مرطوب سازي بهتر وبيشترتماس گاز با مايع بيشترميشود.

11- آب در فشارatm1درc100خواهد جوشيد درحاليكه متانول در دمايc68 ميجوشد.

12- اساس فرايند تقطيررااختلاف نقطه جوش (Boiling Point)تشكيل ميدهد.

13- ماده بانقطه جوش پايين جزء سبك(فرار)وماده بانقطه جوش بالاترجزءسنگين است.(در يك مخلوط مايع)

14- مايعاتي كه داراي اختلاف نقطه جوش بيشتري باشندميتوان با حرارت دادن از يكديگر جدا كرد.

15- تقطير فراينديست كه در آن بااستفاده از اختلاف نقطه جوش واعمال حرارت اجزاءيك مخلوط مايع را از يكديگر جدا مينمايند.

16- نقطه شبنم:دمايي كه در آن بخار شروع به ميعان مينمايد.

17- نقطه حباب:دمايي كه در آن مايع شروع به جوشيدن ميكند.

18- فراريت نسبي:بيانگر نسبت بين فراريت دوجزءوتفاوت نقطه جوش آنهاست.

19- اگر فراريت نسبي نزديك به 1باشدنشاندهنده آنست كه جداسازي آنهاباتقطير غيرممكن است.

20- صنايع شيميايي,غذايي ودارويي از مهمترين مراكز استفاده كننده از تقطيراند  

خواص هيدروکربورها
کليات
ريشه واژه نفت در زبان فارسي به طور يقين مشخص نيست. به عقيده زبان شناسان نفت از کلمه اوستايي ( نپتا ) گرفته شده است که کلدانيان و اعراب آن را از زبان مادي گرفته و ( نفتا ) خوانده اند . پتروليوم (petroleum) واژه اي لاتين هم ارز نفت است که از دو کلمه پترا (petra) به معني سنگ و (oleum) به معني روغن گرفته شده است .پتروليوم در واقع در مواد هيدروكربني است كه به صورت طبيعي عمدتاً در سنگ هاي رسوبي واقع مي گردد .
پتروليوم مي تواند به صورت فازهاي مختلف، از جمله فاز گازي، نظير گاز طبيعي (natural gas) ، فاز مايع، نظير نفت خام (crude oil) و فاز جامد، مانند قير (asphalt) در خلل و فرج و شكستگي هاي سنگ ها تجمع يابد.



ميزان ذخاير قطعي نفت خام در جهان
نفت خام (Crude Oil)
مخلوطي طبيعي از هيدروكربن هاي مايع است كه هم در مخازن زيرزميني و هم در سطح، بعد از گذر از تفكيك كننده هاي مختلف به صورت مايع باقي مي ماند . خواص فيزيكي و شيميايي هيدروكربن براي مهندسين مخزن و توليد بسيار مهم است زيرا خواص فيزيكي و شيميايي هيدروكربن، برروي حركت سيالات درون مخزن و مقدار واقعي توليد هيدروكربن تأثير خواهد گذاشت . انباشته شدن مواد هيدروكربني در زير سطح زمين در سنگ هايي صورت مي گيرد كه توانايي نگهداري و انتقال سيالات را داشته باشند. اين سنگها، مخزن (reservoir) ناميده مي شوند . تجمع مواد هيدروكربني به صورت اقتصادي در سنگ مخزن منوط به وجود عوامل متعددي است. 

ريشه واژه نفت در زبان فارسي به طور يقين مشخص نيست. به عقيده زبان شناسان نفت از کلمه اوستايي ( نپتا ) گرفته شده است که کلدانيان و اعراب آن را از زبان مادي گرفته و ( نفتا ) خوانده اند . پتروليوم (petroleum) واژه اي لاتين هم ارز نفت است که از دو کلمه پترا (petra) به معني سنگ و (oleum) به معني روغن گرفته شده است .
نفت در زبان هاي مختلف به شکل ذيل مي باشد :
Catalan: petroli
Greek: petrelaio
Interlingua: petroleo
Latin: petroleum
و ...
- پتروليوم در واقع در مواد هيدروكربني است كه به صورت طبيعي عمدتاً در سنگ هاي رسوبي واقع مي گردد.
- پتروليوم مي تواند به صورت فازهاي مختلف، از جمله فاز گازي، نظير گاز طبيعي (natural gas) ، فاز مايع، نظير نفت خام (crude oil) و فاز جامد، مانند قير (asphalt) در خلل و فرج و شكستگي هاي سنگ ها تجمع يابد.
- نفت خام (Crude Oil) ، مخلوطي طبيعي از هيدروكربن هاي مايع است كه هم در مخازن زيرزميني و هم در سطح، بعد از گذر از تفكيك كننده هاي مختلف به صورت مايع باقي مي ماند.
- خواص فيزيكي و شيميايي هيدروكربن براي مهندسين مخزن و توليد بسيار مهم است زيرا خواص فيزيكي و شيميايي هيدروكربن، برروي حركت سيالات درون مخزن و مقدار واقعي توليد هيدروكربن تأثير خواهد گذاشت.
- انباشته شدن مواد هيدروكربني در زير سطح زمين در سنگ هايي صورت مي گيرد كه توانايي نگهداري و انتقال سيالات را داشته باشند. اين سنگها، مخزن (reservoir) ناميده مي شوند.
- تجمع مواد هيدروكربني به صورت اقتصادي در سنگ مخزن منوط به وجود عوامل متعددي است. بطور كلي وجود پنج عامل براي تجمع اقتصادي نفت و گاز لازم و ضروري است.
اين پنج عامل عبارتند از :
1 - سنگ منشأ بالغ (mature source rock) كه توليد هيدروكربن کرده است که سنگ دانه ريز غني از مواد آلي كه در حرارت معيني به بلوغ رسيده و داراي نفت و گاز قابل بهره برداري است.
2 - سنگ مخزن (reservoir rock) كه بتواند هيدروكربن را در داخل خود جا دهد و داراي تخلخل (توان ذخيره) و تراوايي (توان انتقال) باشد.
3 - مهاجرت هيدروكربن بين سنگ منشأ و سنگ مخزن (migration pathway) عملي باشد.
4 - پوش سنگ (cap rock) ناتراوا كه از خروج نفت از داخل سنگ مخزن جلوگيري كند.
5 - تله نفتي (oil trap) كه در آن نفت به صورت اقتصادي متمركز گردد.

 

در واحدهاي بهره برداري، تاسيسات لازم جهت جداسازي گاز از نفت طي چهار مرحله(در چهار فشار مختلف) فراهم گرديده است. اين مراحل شامل سه مرحله اول تفکيک کننده گاز از نفت و مرحله چهار که به مخزن بهره برداري معروف است مي باشند. با توجه به تعداد چاه هاي جرياني، مراحل چهارگانه واحد بهره برداري از يک تا چند رديف خواهد بود. در مناطق نفت خيز، مراحل چهارگانه تفکيک بهترين گزينه مي باشد، لذا در هر مرحله نسبت به مرحله قبلي فشار کم شده و اين اجازه به گاز داده مي شود که طي چهار مرحله از نفت جدا شده و در مرحله آخر (مرحله مخزن بهره برداري) نفت بدون گاز (در شرايط تثبيت شده) جهت انتقال به مراکز مصرف پالايشگاهي آماده شود.

در این فصل به معرفی انواع روش های شیرین سازی اشاره می شود. دانستن انواع روش ها به انتخاب روش خاص و نیز شناختن نقاط ضعف و قوت آن روش کمک می کند.